Horhor Çeşmesi, Bilecik’in Gölpazarı ilçesinde yer alan önemli bir kültürel ve mimari değere sahiptir. Mihalgazi Hanı (Taşhan) ile Çarşı Camii arasında yer alan bu tarihi çeşme, bir zamanlar kasabaya yakın köylülerin hayvanlarını suladığı bir göletin bulunduğu bölgede inşa edilmiştir. Çeşmenin suyu, “Pazar Kayası” adlı bir kaynaktan gelmektedir ve bu kaynak ile çeşme birbirine çok yakın olduğu için suyun ısısı mevsimlere göre değişiklik göstermez. Yazın serin, kışın ise ılık bir su sağlar.
Mimari ve Tarihsel Süreç
Horhor Çeşmesi’nin mimarı Bulgaristan göçmeni Hasan Usta’dır. 1890-1974 yılları arasında yaşayan Hasan Usta, 1937 yılında dönemin Kaymakamı Hikmet Akman’ın talimatıyla bu çeşmenin inşasına başlamıştır. Kaymakamın desteğiyle, çevredeki gölet kurutulmuş, kaynak suyu düzenlenerek tek yönlü, 15 kurnadan su akacak şekilde tasarlanmıştır. Çeşmenin bu özgün tasarımı, zamanla yapılan eklemelerle dört yöne hizmet eden, 33 kurnalı bir yapıya dönüşmüştür.
Hasan USTA
Halk Kültüründeki Yeri
Horhor Çeşmesi, Gölpazarı ilçesinin bir simgesi hâline gelmiştir. Yörede adına türküler yazılmış olan bu çeşme, bölge halkı için yalnızca bir su kaynağı değil, aynı zamanda kültürel bir buluşma noktası ve tarihî bir miras olarak önem taşımaktadır.
Günümüzdeki Durum
Bugün 33 kurnası ile hizmet veren Horhor Çeşmesi, bölgeyi ziyaret edenler için bir cazibe merkezi olmaya devam etmektedir. Yapının tarihî ve kültürel değerinin korunması amacıyla düzenli bakımlar yapılmakta ve halkın kullanımına sunulmaktadır.
Çeşmenin Mimarı
Hasan USTA (1890-1974)
Bozüyük’ten Gölpazarı’na geldiği bilinmektedir. Bulgaristan Muhacirlerindendir. Horhor çeşmelerinin ilk mimarıdır. 1937 yılında kaymakam Hikmet AKMAN’dan her türlü desteği ve yardımı alan Hasan Usta, bölgede bulunan göleti kurutmuş, kaynak suyunu şimdiki çeşmelerin olduğu yöne alarak burada15 kurnalı bir çeşme inşa etmiştir.
Dönemin Kaymakamı Hikmet AKMAN Gölpazarı Eski Kaymakamı Görev Yılı: 1937-1939